به گزارش همشهری آنلاین، جمعیت عشایری حدود 1.2 میلیون نفر است و آنها در اکثر استان‌های کشور پراکنده هستند. آنها تولیدکننده 25 درصد گوشت قرمز با داشتن حدود 28 میلیون راس دام هستند. حدود 40 درصد از دام سبک کشور در اختیار عشایر است. سرپرست سازمان امور عشایر ایران معتقد است مراتع برای جمعیت عشایر بسیار مهم است.
از آنجایی که شغل اصلی عشایر دامداری است، مراتع یک موضوع مهم برای آن‌ها محسوب می‌شود و برای همین، بسیار مهم است که چه زمانی به مناطق ییلاق و چه زمانی به مناطق قشلاق کوچ می‌کنند. سیاوش احمدی میرقائد در گفت‌وگو با همشهری درباره کوچ پاییزه عشایر، معیشت و درآمدهای پایدار صحبت کرده است.
 
آقای احمدی‌میرقائد، زمان کوچ پاییزه عشایر فرارسیده و البته دیگر زمانی به پایان کوچ باقی نمانده است. برای اینکه عشایر کوچ به مناطق قشلاقی مشکلی نداشته باشند، چه اقداماتی انجام شده است؟

فصل کوچ به مناطق گرمسیر و به‌اصطلاح پست و پایین رسیده است و عشایر از سکونت در ارتفاعات فاصله می‌گیرند تا خود را به مناطق گرمسیر برسانند. کوچ به مناطق قشلاق از ابتدای مهر شروع شد و عشایر باقیمانده، حداکثر تا 15 آبان به‌سوی مراتع قشلاق حرکت می‌کنند. برای اینکه فرایند کوچ عشایر به خوبی انجام شود، پیش از زمانبندی کوچ، با عشایر جلساتی را برگزار می‌کنیم تا مبداء و مقصد کوچ عشایر مشخص شود. پس از آن شورای عشایر استان‌ها تشکیل می‌شود تا شرایط کوچ را از یک استان تسهیل کنند یا اینکه استان‌های مقصد شرایط را برای عشایر فراهم کنند. منابع آبی که در مسیر میان‌بندها دچار مشکل شده است را سازمان عشایر رفع می‌کند. یکی از اقدامات مهم دیگر سازمان با توجه به امکانات و منابع مالی محدودی که وجود دارد، تلاش می‌شود مسیر کوچ عشایر (از جهت دسترسی و عبور آسان عشایر) تسهیل شود تا عشایر در مسیرهای منتهی به مناطق قشلاقی دچار مشکل نشوند.  

در مناطق قشلاق مراسم‌هایی هم برای استقبال از عشایر انجام می‌شود که ظاهرا ویژگی خاصی دارد. در این باره توضیح می‌دهید.

در استان‌های مقصد (در فصل بهار بیشتر و در پاییز کمتر) معمولا مراسم‌های خاصی برگزار می‌شود تا از جمعیت عشایر استقبال کنند. در این هنگام، مراسم‌های فرهنگی هم برگزار می‌شود. دستگاه‌های دیگر به جز سازمان امور عشایر هم فعالیت‌ و همکاری‌هایی با سازمان انجام می‌دهند. از نیروی انتظامی گرفته تا راهداری، سازمان جنگل‌ها یا منابع طبیعی، شبکه بهداشت، اروژانس و... همکاری‌های لازم را دارند. تمام این اقدامات صورت می‌گیرد تا جمعیت عشایر کوچ مناسبی داشته باشند.  

نهاده‌های دامی یکی از دغدغه‌های همیشگی جمعیت عشایر است. وضعیت نهاده‌های دامی چگونه است؟

از سال گذشته قیمت نهاده‌های دامی دیگر قیمت دولتی یا ارز رقابتی نیست و تامین آن آزاد شده است. البته با برنامه‌ریزی که وزارت جهادکشاورزی انجام داده، نهاده‌های لازم تامین شده است و امسال مشکل خاصی در این باره وجود ندارد. در واقع وزارت جهاد کشاورزی منابع لازم را تامین کرده است. همچنین جو که عمده مصرف دام‌های عشایر است نیز توسط شرکت پشتیبانی و هم بازار وجود دارد و با توجه به انبوه تولید جو، از این بابت کم و کسری وجود ندارد و حتی قیمت جو پایین‌تر از قیمت بازار برای عشایر هست تا جمعیت عشایر بتوانند برای پاییز ذخیره کنند.   

اشتغال جایگزین یکی از برنامه‌های مهم سازمان امور عشایر محسوب می‌شود. در این باره توضیح می‌دهید.

تولیدات جامعه عشایر عمدتا مبتنی بر محصولات دامی است، اما با اتفاقاتی که در سال‌های اخیر رخ داد، مانند خشکسالی و با تلاطمی که به وجود آمده، بر روی پایداری محصولات دامی اثر منفی گذاشته و عشایر دچار شک شدند. بنابراین، آن پایداری لازم را وجود ندارد. سازمان امور عشایری نیز به فکر راه‌های جایگزین برای تامین درآمد و معیشت عشایر طرح‌هایی را آماده کرده است تا عشایر در کنار شغل دامداری، بتواند درآمد پایدار دیگر هم داشته باشد تا کاهش قیمت دام سال گذشته دیگر بر روی درآمدهای جمعیت عشایر تاثیری نداشته باشد.

چه برنامه‌هایی برای افزایش درآمدهای پایدار جمعیت عشایر دارید؟

از جمله طرح و برنامه‌هایی که درباره درآمد پایدار وجود دارد، توسعه صنایع دستی است. از آنجایی که حدود 35 درصد از صنایع دستی کشور توسط عشایر تولید می‌شود و با توسعه بازار محور می‌توان درآمد پایدار عشایر را افزایش داد. همچنین توسعه گردشگری یکی از مهمترین کارهایی است که می‌توان در مناطق عشایرنشین به اجرا گذاشت. کوچ عشایر، نوع زندگی، دامداری و ... موضوعاتی است که می‌تواند برای گردشگران جالب باشد. با توجه به اینکه 38 درصد مراتع کشور در اختیار جمعیت عشایر است و عمدتا هم مراتع بسیار ارزشمند را در اختیار دارند، گیاهان دارویی در این مناطق یک ظرفیت بسیار مهم به حساب می‌آید. با جمع‌آوری و توسعه کشت گیاهان دارویی درآمدهای عشایر هم افزایش خواهد یافت.

با توجه به اینکه تولید گوشت قرمز عشایر اهمیت بسیاری دارد، برای افزایش تولید گوشت قرمز چه برنامه‌ای دارید؟

محور اصلی زندگی عشایر دامداری است و به همین دلیل موضوع زنجیره تولید گوشت قرمز هم مطرح است که سازمان امور عشایر از چند سال پیش اقداماتی در این باره انجام داده تا افزایش راندمان تولید گوشت قرمز در مناطق عشایری کمک حال جمعیت عشایر باشد. امسال با توجهی که رئیس جمهوری داشت، تولید قراردادی گوشت قرمز دام‌های عشایر در دستور کار دستگاه ذیربط قرار گرفت. با همکاری واحدهای مختلف وزارت جهاد کشاورزی از جمله شرکت پشتیبانی امور دام، برنامه پرواربندی یک میلیون راس دام را برای عشایر طراحی شده است. به این ترتیب که شرکت امور دام کشور با تحویل جو به عشایر به صورت 5 ماهه و بدون دریافت پول و هرگونه سودی در پایان این مدت نسبت به تصیح مالی با عشایر کمک می‌کند. این موضوع بسیار مهمی است که همیشه دغدغه عشایر بوده.